Öğrencilerin eğitim hayatında belki de en önemli nokta olan lise tercihleri kesinlikle geniş çaplı bir araştırma ile yapılmalı. Ama öncelikle bir lisenin profilini daha önceki senelerde liseye girmiş öğrencilerin TEOG sınavındaki yüzdelik dilimleri gösterir. Unutmayın sınavın kolaylığı-zorluğu veya o sene giren öğrencilerinin çoğunun daha başarılı olması TEOG puanını etkileyebilir. Daha sağlıklı bir tercih listesi için yüzdelik dilim çok daha önemli bir seçim kriteridir. Şöyle bir örnek vereyim; bir sınava her sene 100 öğrenci giriyor ve puanlama 500 üzerinden yapılıyor. İlk senenin 13. sü 350 puan yapmışsa ve her öğrenci 1 liseye giriyorsa 13. iyi lisenin taban puanı ilk sene için 350 olacaktır fakat bir sonrakinin sınavın kolaylığından ya da önündeki öğrencilerin önceki senelerdekinden daha iyi olmasından dolayı 450 puan yapan 13. olsa 13. iyi lisenin taban puanı 450 olacaktır ama sıralaması değişmeyecektir. Yüzdelik dilim de sıralamanın bütün öğrencilerle kıyaslamasıyla oluştuğu için çok fazla bir değişiklik göstermeyecektir. Örneğimizde 2 senede de yüzdelik dilimi yüzde 13 olacaktır. Tabi ki de milyonların girdiği sınavda yüzdelik dilimlerde de oynamalar gerçekleşecektir ama bu oynamalar sınavın kolaylığına göre değil insanların seçimlerine göre oluşacaktır. Yani yüzdelik dilimi yüzde 13 olan bir okula daha önceki yıldaki taban puanını yapmış ama yüzdelik dilimi yüzde 25 olan bir öğrencinin girmesi pek olası değildir. Tersi durumda da düşük puanlı ama yüzde 13'lük kısma girmiş bir öğrencinin taban yüzdelik dilimi yüzde 25 olan bir okula girememesi pek olası değildir. Liselere girerken TEOG un yüzdelik dilimlere bakıp gerçekçi seçimler yapmak gerekir.
Lise tercihinde nelere dikkat etmeliyiz?
Tabi ki de yüzdelik dilim tek önemli nokta değil. Kabul edelim ki lise mezunu olmanın hiçbir değeri yok ülkemizde iyi bir iş ve hayat için iyi bir üniversite şart. Okulların üniversite kazandırma oranları ve kazandırdıkları üniversite ve bölümler de çok önemli. Bunun dışında lisenin eve ulaşımı da son derece önemli bir konu. Sonuç olarak henüz çocuk olan bu öğrenciler haftada 5 gün sıcakta ve karda bu yolu katetmek zorunda olacak. Her gün 4 saatini yorucu bir yolda harcayan bir öğrenciden derslerinde fazla verim beklemek doğru olmayabilir. Ulaşım sorununda çözüm olarak yatılı olan fen liseleri ve diğer yatılı liseler düşünülebilir. Fakat bu sefer de öğrencilerin şehir dışındaki fen liseleri ve diğer yatılı okullara gitmesi için gelişmekte olan çocuğun nasıl etkileneceği göz önüne alınmalıdır. Kimi çocuklar kendini ifade etmesini öğrenirken kimi çocuklar psikolojik problemler yaşayabilmekte bu yüzden böyle bir seçim yapıldığında çocukların psikolojik durumları daha yakından takip edilmelidir. Öğrenci ve çevre profili de çok önemlidir. Sonuçta çocuk için iyi bir çevrede iyi arkadaşlarla lise yıllarını geçirmenin daha iyi olacağı aşikar. Son olarak özel okullar da ailenin durumuna ve burs durumuna bağlı olarak tercih edilebilir. Özel okul tercihlerinde de aynı kriterler dikkate alınmalı. Sonuç olarak lise seçiminde bütün artılar ve eksiler değerlendirilmeli ayrıca kesinlikle çocuğun da fikri alınmalıdır. Unutmayınız ki o liseyi 4 sene boyunca okuyacak olan veliler değil o çocuktur mutsuz olacağı bir yerde okuması başarısını da etkileyecektir.